Details

Category: บทความการเงิน

Created: Friday, 07 August 2015 17:52

Hits: 9484

5 เดือนสุดท้าย เดินหน้าสู่ AEC เปรียบ 10 ประเทศอาเซียนเป็น 3 กลุ่ม กลุ่ม‘เสือตื่น’‘เสือหมอบ’ และ ‘เสือหลับ’

      นายอมรเทพ จาวะลา ผู้อำนวยการอาวุโส สำนักวิจัย ธนาคาร ซีไอเอ็มบี ไทย จำกัด (มหาชน) เปิดเผยว่า ในทางทฤษฎี การเปิดเสรีการค้าสินค้าและบริการรวมทั้งการลงทุนที่ข้ามไปมาระหว่างประเทศที่ง่ายขึ้น จะนำไปสู่การเติบโตทางเศรษฐกิจที่ดีขึ้น การใช้ทรัพยากรมีประสิทธิภาพมากขึ้น และนำไปสู่การเติบโตของรายได้และการแก้ปัญหาความยากจน แต่การเปิดเสรีจะมีบางกลุ่มในแต่ละประเทศที่ได้ประโยชน์ และเสียประโยชน์ ซึ่งกลุ่มที่เสียประโยชน์อาจต้องเปลี่ยนรูปแบบการบริหารจัดการหรือถึงขั้นต้องปิดตัวลง

    อย่างไรก็ดี แม้จะมีบางกลุ่มเสียประโยชน์ แต่โดยภาพรวมจะเกิดการนำทรัพยากรที่ยังใช้ประโยชน์ได้ไม่เต็มที่มาหมุนเวียนใหม่เพื่อใช้ประโยชน์ดีขึ้น เช่น ภาคเกษตรกรรมในประเทศไทยอาจเสียประโยชน์เนื่องจากไม่ได้มีประสิทธิภาพสูงเท่าประเทศคู่แข่ง และยังมีการอุดหนุนจากภาครัฐค่อนข้างมาก อีกทั้งพึ่งพาการใช้แรงงานค่อนข้างสูง แต่เมื่อเปิดเสรีก็จะมีการนำเข้าสินค้ามากขึ้น ทำให้ประเทศไทยสามารถเคลื่อนย้ายแรงงานซึ่งมีสัดส่วนในภาคเกษตรสูงแต่กลับมีมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจต่ำ ให้แรงงานเหล่านี้เคลื่อนย้ายไปยังภาคบริการและภาคอุตสาหกรรมได้มากขึ้น ซึ่งก็จะสามารถพัฒนาเศรษฐกิจไทยให้มีมูลค่าเพิ่มได้ดีขึ้น แต่ภาครัฐต้องเพิ่มคุณภาพของแรงงานเหล่านี้ให้มีการศึกษามีทักษะที่ดีขึ้นเตรียมพร้อมสำหรับการเข้ามาสู่ภาคเศรษฐกิจที่มีมูลค่าเพิ่มที่สูงขึ้นด้วย

  สำนักวิจัย ได้แบ่งกลุ่มประเทศในอาเซียนออกเป็น 3  กลุ่มตามความพร้อมและผลกระทบต่อภาคเศรษฐกิจ

กลุ่มแรก‘เสือตื่น’– แข็งแกร่ง ตื่นตัว พร้อมรวมกลุ่มอาเซียนก่อนประเทศอื่น

ได้แก่ ประเทศที่มีการเปิดเสรีการค้าการลงทุนกับประเทศอื่นอยู่แล้ว เช่น สิงคโปร์ มาเลเซีย และบรูไน ซึ่ง 3 ประเทศนี้ไม่ต้องรอ AEC เพราะได้เปิดการค้าเสรีกับประเทศอื่นในภูมิภาคอื่นเรียบร้อยแล้ว (เอฟทีเอ) และกำลังอยู่ในกระบวนการที่จะเปิดเสรีที่กว้างขึ้นไปกว่าแค่การค้าระหว่างประเทศ ทั้ง 3 ประเทศนี้พร้อมแล้วกับ AEC และจะได้ประโยชน์จากการส่งออก และการลงทุนทางด้านอิเล็กทรอนิกส์ พลังงาน อาหารฮาลาล หรือสินค้าที่มีมูลค่าเพิ่มสูงได้อยู่แล้ว รวมทั้งการเปิดเสรีด้านบริการ เช่น ภาคธนาคาร ประกัน และบริษัทหลักทรัพย์

กลุ่มที่สอง‘เสือหมอบ’- พร้อมเปิดเสรีบางส่วน

กลุ่มที่เรียกว่าเป็นเสือหมอบแต่พร้อมกระโจน เช่น ไทย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ และเวียดนาม ที่แม้จะได้ประโยชน์จากการเปิดเสรีการค้า ทั้งด้านสินค้าอุตสาหกรรม สินค้าที่จะสามารถส่งของไปเชื่อมต่อห่วงโซ่อุปาทานตลาดโลกได้ แต่ก็มีบางกลุ่มที่ยังไม่พร้อม ซึ่งจะส่งผลให้การเปิดเสรีอย่างเต็มรูปแบบเลื่อนออกไปได้ โดยรวมแล้วประเทศไทย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ และเวียดนามพร้อมที่จะรับ FTA หรือการลงทุนจากต่างประเทศที่มีเทคโนโลยีที่สูงมาพัฒนาประสิทธิภาพการผลิตให้ดีขึ้น อย่างไรก็ดีก็ จะมีภาคเศรษฐกิจที่เสียประโยชน์ โดยเฉพาะภาคเกษตรที่จะต้องมีการทยอยปรับลดพื้นที่การเพาะปลูก หรือมีการเคลื่อนย้ายแรงงานจากภาคเกษตรไม่อยู่ภาคอุตสาหกรรมและภาคบริการเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตของอุตสาหกรรมที่แต่ละประเทศมีศักยภาพ

ตัวอย่างภาคเศรษฐกิจที่มีศักยภาพของประเทศไทย ได้แก่ การส่งออกสินค้าอุตสาหกรรมเกษตรแปรรูป ซึ่งไทยเองก็มีประสิทธิภาพและความยอมรับจากประเทศอื่น หรืออุตสาหกรรมรถยนต์และชิ้นส่วนรถยนต์ และชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์บางประเภท ซึ่งยังมีความต้องการของตลาดโลกอยู่ และแรงงานไทยนับว่ามีประสิทธิภาพสูงกว่าประเทศในกลุ่มนี้ นอกจากนี้ยังมีภาคการท่องเที่ยวที่ประเทศไทยมีความโดดเด่นมากกว่าประเทศอื่น อย่างไรก็ดี การท่องเที่ยวของประเทศไทยจำเป็นต้องปรับตัวเข้ากับ AEC เนื่องจากต้องพัฒนาตลาดให้ไปไกลกว่าประเทศไทย ต้องหาจุดขายที่เชื่อมโยงกับภูมิภาคมากขึ้น เช่น การท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ โบราณสถาน อาจใช้รูปแบบเมืองแฝด หรือ twin cities ที่เชื่อมจังหวัดที่มีรูปแบบการท่องเที่ยวคล้ายกันเป็นจุดขายร่วมกัน เช่นจังหวัดเชียงใหม่ สุโขทัย ร่วมกับ เมืองหลวงพระบาง หรือย่างกุ้ง หรือเชื่อมกับเสียมเรียบ เป็นต้น โดยเชื่อว่าการท่องเที่ยวจะเป็นจุดยุทธศาสตร์ของไทยที่พร้อมที่สุดในการต้อนรับ AEC

สำหรับประเทศอินโดนีเซีย ประเทศที่มีจำนวนประชากรมากที่สุดในประเทศสมาชิก (จำนวนประชากรมากเป็นอันดับ 4 ของโลกและอันดับหนึ่งใน ASEAN) อินโดนีเซียจึงเป็นตลาดขนาดใหญ่ที่มีจำนวนผู้บริโภค (และเป็นมุสลิม) มากที่สุด มีขนาดเศรษฐกิจใหญ่ที่สุด มีทรัพยากรธรรมชาติจำนวนมาก และตั้งอยู่ระหว่างอาเซียนกับประเทศออสเตรเลียและนิวซีแลนด์ จึงได้เปรียบด้านการส่งสินค้าระหว่าง 2 ภูมิภาคนี้ ทำให้นักลงทุนต่างชาติจากทั้งในและนอกอาเซียนสนใจเข้าไปลงทุนในอินโดนีเซียมาก  ภาคอุตสาหกรรมของอินโดนีเซียมีความเข้มแข็งมากขึ้นโดยเฉพาะอุตสาหกรรมรถยนต์ อุตสาหกรรมเกษตรแปรรูป อุตสาหกรรมเหมืองแร่ ถ่านหิน วัสดุก่อสร้าง อุตสาหกรรมผลิตสินค้าอุปโภคบริโภค และธุรกิจค้าส่ง

สำหรับประเทศฟิลิปปินส์ มีทรัพยากรแร่ธาตุอุดมสมบูรณ์ เช่น ทองแดง ทองคำ เป็นต้น และมีค่าจ้างแรงงานต่ำกว่าไทย ในขณะที่มีทักษะทางภาษาดี พร้อมเปิดรับการลงทุนด้านการบริการจากต่างประเทศ ฟิลิปปินส์มีจุดแข็งด้าน ธุรกิจแปรรูปอาหารและสินค้าเกษตร เริ่มมีการขยายฐานการผลิตในธุรกิจยานยนต์มากขึ้น และยังมีสินแร่ใต้ดินที่ยังไม่ได้รับการพัฒนาจำนวนมาก ซึ่งพร้อมรองรับอุตสาหกรรมเหมืองแร่และพลังงาน อย่างไรก็ดี โครงสร้างพื้นฐานยังต้องได้รับการพัฒนาอีกมาก อีกทั้งประเทศตั้งอยู่ในเขตมรสุมและมักประสบปัญหาภัยธรรมชาติบ่อยครั้ง

สำหรับประเทศเวียดนามได้รับความสนใจจากนักลงทุนจำนวนมากมาแล้วระยะหนึ่ง และยังมีแนวโน้มได้รับความสนใจจากนักลงทุนต่อเนื่อง เนื่องจากกำลังเร่งพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานโดยเฉพาะด้านคมนาคม ประกอบกับมีแรงงานจำนวนมากและอัตราค่าจ้างแรงงานยังต่ำรวมทั้งแรงงานมีความขยัน  การเมืองมีเสถียรภาพ  จำนวนประชากรมากและรายได้เพิ่มขึ้นรวดเร็วจึงเป็นตลาดที่มีขนาดใหญ่  มีปริมาณน้ำมันสำรองมาก (อันดับ2 ของอาเซียน) และมีแนวชายฝั่งทะเลยาว มีผู้ประกอบการ Brand สำคัญของโลกเลือกเป็นฐานการผลิต และที่สำคัญพื้นที่ติดกับประเทศจีนซึ่งเป็นตลาดที่มีขนาดใหญ่ สินค้าที่มีศักยภาพได้แก่ เครื่องใช้ไฟฟ้า อิเล็กทรอนิกส์ พลังงานปิโตเลียม อุตสาหกรรมถุงมือยาง  และอุตสาหกรรมผลิตสินค้าอุปโภคบริโภค

กลุ่มที่สาม‘เสือหลับ’

นับเป็นอีกภาพหนึ่งของเออีซี คือกลุ่มประเทศ เมียนม่า ลาวและกัมพูชา ซึ่งอาจจะยังไม่ได้ประโยชน์เต็มที่จากการเปิดการค้าการลงทุนใน AEC และอาจจะไม่ได้เปิดเสรีการค้าการลงทุนภายในปีนี้ เนื่องจากอุตสาหกรรมในประเทศยังอ่อนแอ อย่างไรก็ดี ในทางทฤษฎี ประเทศที่มีรายได้น้อยและมีประสิทธิภาพในการผลิตไม่สูงเหล่านี้ กลับจะได้ประโยชน์สูงที่สุดจากการเปิดเสรีการค้าการลงทุน สาเหตุสำคัญคือ เมื่อเทคโนโลยีจากการค้าการลงทุน การส่งออกจากประเทศในภูมิภาคเข้ามาสู่ 3 ประเทศนี้ จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตและเพิ่มทักษะแรงงานรวมทั้งความสามารถในการลดความผันผวนของค่าเงิน และมีรายได้จากภาคการส่งออกมาพัฒนาประเทศได้มากขึ้น

อ้นที่จริง 3 ประเทศเสือหลับนี้น่าจะได้ประโยชน์สูงสุดและชนชั้นกลางมีกำลังซื้อสูงขึ้น จุดแข็งของประเทศกลุ่มนี้คือมีค่าแรงที่ไม่สูง มีทรัพยากรธรรมชาติมากทั้งแร่ธาตุ ป่าไม้ ก๊าซธรรมชาติอุตสาหกรรมเสื้อผ้าสำเร็จรูป รับเหมาก่อสร้างโดยเฉพาะโครงสร้างพื้นฐาน  และอาหารทะเลแช่แข็ง รวมทั้งมีพรมแดนติดกับประเทศจีนและอินเดียที่มีการเติบโตทางเศรษฐกิจสูงและมีขนาดใหญ่ ซึ่งน่าจะเสริมความสามารถในการส่งออกในอนาคต ในเมื่อ 3 ประเทศนี้ที่ได้ประโยชน์สูงสุดแล้วไทยเองซึ่งอยู่ศูนย์กลางของ 3 ประเทศนี้ก็จะได้ประโยชน์มากเช่นกันรวมทั้งความสามารถในการผลิตของประเทศไทยในด้านสินค้าอุปโภคบริโภคซึ่งเป็นที่ยอมรับของทั้ง 3 ประเทศนี้และเราเป็นจุด ยุทธศาสตร์ด้านการคมนาคมในกลุ่มประเทศนี้ด้วยเช่นกัน ก็จะสามารถที่จะเสริมความสามารถในการส่งออกและการผลิตสินค้าเหล่านี้เพื่อตอบโจทย์ความสามารถในการจับจ่ายใช้สอยที่เพิ่มขึ้นของชนชั้นกลางใน 3 ประเทศนี้ได้

สุดท้าย ประเทศไทยจะได้ประโยชน์หรือเสียประโยชน์จาก AEC อยู่ที่การปรับตัว บางอุตสาหกรรมต้องปรับตัว บางอุตสาหกรรมจะได้ประโยชน์ในเชิงรุกเข้าไปสู่ประเทศอื่น อุตสาหกรรมที่ต้องปรับตัวได้แก่อุตสาหกรรมที่ใช้แรงงานเข้มข้น ที่มีค่าจ้างที่สูง อาจต้องเคลื่อนย้ายพี่ยังประเทศเพื่อนบ้าน ในขณะเดียวกันก็มีอุตสาหกรรมบางประเภทที่ได้ประโยชน์ เช่นอุตสาหกรรมอาหารอาหารแปรรูป ก่อสร้าง อุปโภคบริโภค ซึ่งจะได้ประโยชน์จากการเพิ่มขึ้นของชนชั้นกลาง และการเร่งการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานในอาเซียน รวมทั้งอุตสาหกรรมที่ใช้เทคโนโลยีที่สูงขึ้น ก็จะสามารถได้รับแรงงานเข้ามาสู่อุตสาหกรรมที่ได้มากขึ้นซึ่งจะช่วยผ่อนคลายปัญหาแรงงานขาดแคลนในประเทศไทยได้ในอนาคต

ปัญหาสำคัญของไทยในอนาคตคือปัญหาทางด้านการพัฒนาแรงงานให้มีทักษะที่ดีขึ้น เพื่อตอบโจทย์การลงทุนของนักลงทุนที่เข้ามาประเทศไทยและต้องใช้เทคโนโลยีที่สูงขึ้นซึ่งเป็นยุทธศาสตร์หลักที่ภาครัฐต้องเข้ามาดูแลอย่างเร่งด่วนว่าจะไม่ว่าจะเป็นการพัฒนาทักษะของนักเรียนอาชีวะ มหาวิทยาลัย หรือทักษะทางด้านภาษาของแรงงาน ซึ่งจะสามารถตอบรับการลงทุนทุนของต่างชาติได้ดีขึ้น การพัฒนารัฐวิสาหกิจ ลดการผูกขาดของภาครัฐ และส่งเสริมให้เอกชนเข้ามาแข่งขันมากขึ้น

จุดแข็ง โอกาสและปัจจัยที่ควรระมัดระวังในกลุ่มประเทศอาเซียน

จับตา AEC ปฏิวัติภาค

ธนาคาร

เลิกแข่งด้วย ‘ดอกเบี้ย’‘ราคา’‘สาขา’

แข่งกันด้วย ‘ตอบโจทย์ลูกค้าหลากหลายได้ตรงจุด’‘เครือข่าย’ ‘พันธมิตร’

     นายอมรเทพ เปิดเผยว่า AEC จะนำมาซึ่งการเปิดเสรีการเงินข้ามชาติ นำมาซึ่งการปฏิวัติในอุตสาหกรรมธนาคารพาณิชย์ สิ่งที่น่าจับตา ไม่ใช่การแข่งขันด้วยดอกเบี้ยและราคา ความใหญ่ความเล็กไม่ได้อยู่ที่จำนวนสาขา แต่ความได้เปรียบจะอยู่ที่ใคร แบงก์ไหน จะตอบโจทย์ความต้องการของลูกค้าได้ตรงจุดที่สุด ผู้ได้เปรียบคือแบงก์ที่มีธุรกรรมหลากหลาย และมีเครือข่ายเชื่อมโยงตลาดในประเทศต่างๆช่วยอำนวยความสะดวกให้ลูกค้าที่ลงทุนข้ามชาติ นอกจากนี้ ถ้ามีพันธมิตรทางธุรกิจจากอุตสาหกรรมอื่นๆ จะช่วยตอบโจทย์ความต้องการลูกค้าได้ดียิ่งขึ้น

    “AEC มีทั้งโอกาสและความเสี่ยง ความเสี่ยง คือ ถ้าการแข่งขันรุนแรงเกินไป แบงก์เล็กอาจไม่สามารถอยู่รอดได้ เพราะไม่รู้ว่าธนาคารต่างชาติที่จะเข้ามาไทยจะมารูปแบบไหน แบบเล็ก แบบใหญ่ แต่สุดท้ายก็จะเป็นกระบวนการเรียนรู้ทางธุรกิจ และธปท.กำลังทำแผนแม่บทเพื่อเตรียมความพร้อมให้ธนาคารพาณิชย์ไทย ส่วนโอกาส คือ การที่การแข่งขันในอนาคตจะไม่ได้แข่งกันด้วยสาขา แต่อยู่ที่การให้บริการธุรกรรมการเงินที่หลากหลาย มีทางเลือก ซึ่งเป็นจุดที่ไทยน่าจะใช้ประโยชน์ในการก้าวเป็นศูนย์กลางทางการเงินของอาเซียน สุดท้ายคนได้ประโยชน์คือ ลูกค้า” นายอมรเทพ กล่าว  

    อนึ่ง ธปท.มีแผนแม่บทในการเปิดเสรีภาคธนาคารพาณิชย์ ซึ่งธปท.ต้องการให้ธนาคารไทยแข็งแกร่งก่อนเปิดเสรีการเงิน อย่างไรก็ดี ปัจจุบัน ธนาคารพาณิชย์ไทยได้รับการดูแลอย่างรัดกุมจากธปท.อยู่แล้ว การดำเนินธุรกิจได้รับการตรวจสอบสม่ำเสมอ และมีความรอบคอบกว่าในอดีต ปัจจุบัน ธนาคารไทยแข็งแกร่ง แต่โครงสร้างอุตสาหกรรมธนาคารไทยขับเคลื่อนโดยธนาคารใหญ่ ดังนั้น ธนาคารกลางและเล็กต้องดิ้นรนในการทำธุรกิจในตลาดที่แข่งขันได้ ในเมื่อแข่งขันได้ ก็น่าจะอยู่รอดได้

     ปัจจุบัน การเปิดเสรีมีทั้งธนาคารไทยออกไปทำธุรกิจต่างประเทศและธนาคารต่างประเทศเข้ามาทำธุรกิจในไทย ปัจจุบัน ธนาคารไทยที่ไปเปิดสาขาในต่างประเทศเป็นการตามไปดูแลลูกค้า แต่ในอนาคต จะได้เห็นลูกค้าของประเทศนั้นๆเข้ามาใช้บริการและธุรกรรมของธนาคารพาณิชย์ไทย