- Details
- Category: บทความการเงิน
- Created: Wednesday, 09 July 2014 17:03
- Hits: 6580
Bitcoin หลังการล้มละลายของ Mt.Gox
Highlightการล้มละลายของ Mt.Gox ทำให้ผู้เล่นในตลาด Bitcoin เริ่มตระหนักว่าการใช้งานBitcoin ยังมีความเสี่ยงอยู่มาก โดยเฉพาะความเสี่ยงที่จะถู
กจารกรรมหรือความเสี่ยงที่ผู้ ประกอบธุรกิจเลิกกิจการ หน่วยงานกำกับดู
แลของหลายประเทศเริ่มเข้ามาให้ ความสนใจ Bitcoin กันมากขึ้น โดยท่าทีส่วนใหญ่คือมองว่าเงิ นเสมือน (Virtual currency หรือ Crypto currency) เช่นBitcoin เป็นเหมือนกับสินค้า (Commodity) ไม่สามารถใช้แทนเงินสกุลจริงได้ และจะคอยจับตาเพื่อไม่ให้เงิ นเสมือนดังกล่าวถูกนำมาใช้เป็ นเครื่องมือในการฟอกเงินหรือใช้ ในการทำธุรกรรมซื้อขายสินค้าที่ ผิดกฎหมาย อีไอซีมองว่า การเก็บภาษีบนกำไรที่ได้
จากการซื้อขายเงินเสมือนตามที่ รัฐบาลหลายประเทศได้ประกาศไว้ จะเป็นการควบคุมการขยายตั วของตลาด Bitcoin และเห็นว่าBitcoin ยังไม่ใช่ระบบที่สมบูรณ์ที่ จะมาใช้แทนการชำระเงินในวงกว้ างได้ในขณะนี้
เหตุการณ์สำคัญที่เกิดขึ้นกับ Bitcoin ในช่วงที่ผ่านมา คือการล้มละลายของ Mt.Gox จากรายงานของรอยเตอร์ เมื่อวันที่ 28ก.พ. ที่ผ่านมา Mt.Gox ซึ่งเป็นหนึ่งใน Bitcoin Exchange รายใหญ่ที่สุดในโลกได้ยื่
นความจำนงต่อศาลในกรุงโตเกียว ประเทศญี่ปุ่นเพื่อขอล้ มละลายและพิทักษ์ทรัพย์ โดยเหตุผลคือ ระบบซื้อขายออนไลน์ของ Mt. Gox นั้นถูกแฮกทำให้ Bitcoin ของลูกค้าMt.Gox จำนวน 750,000 หน่วย และ Bitcoin ที่เป็นของ Mt.Gox เองจำนวน 100,000 หน่วยนั้นสูญหายไป (ราคาซื้อขาย Bitcoin ในขณะนั้นอยู่ที่ 565 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อหน่วย มูลค่ารวมของ Bitcoin ที่ถูกจารกรรมไปจึงเท่ากับ 480 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ หรือคิดเป็นประมาณ 7% ของมูลค่า Bitcoin ทั้งระบบทั่วโลก) ทั้งนี้ รายงานข่าวระบุว่า Mt. Gox มีลูกค้าอยู่ราว 127,000 คน ในจำนวนนี้เป็นคนญี่ปุ่นประมาณ 1,000 คน และในขณะนั้น Mt.Gox มีทรัพย์สินเหลือในบัญชี ธนาคารเพียง 32.4 ล้านดอลลาร์ ซึ่งไม่พอสำหรับหนี้ค้างจ่ายแก่ ลูกค้าจำนวนมหาศาล นอกจากการล้มละลายของ Mt.Gox แล้ว ยังมีเหตุการณ์ที่เกิดกับผู้
ประกอบธุรกิจ Bitcoin รายอื่น ซึ่งส่งผลกระทบต่อความเชื่อมั่ นของผู้เล่นอยู่อย่างต่อเนื่อง อาทิเช่น
- Flexicoin ซึ่งเป็นเว็บให้บริการฝาก Bitcoin ได้ปิดตัวลงหลังพบว่า Bitcoin ของลูกค้าถูกจารกรรมไปทั้งหมด โดยBitcoin ที่หายไปเป็นจำนวน 896 หน่วย รวมมูลค่าราว 600,000 ดอลลาร์สหรัฐฯ
- เทคโนโลยีที่ปิดบังผู้ใช้เช่น Bitcoin ทำให้เกิดตลาดมืดที่ซื้อขายสิ
นค้าผิดกฎหมายออนไลน์ขนาดใหญ่ ตัวอย่างเช่นSilk Road ซึ่งเป็นแหล่งซื้อขายยาเสพติ ดและสินค้าผิดกฎหมายมูลค่านับร้ อยล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ภายหลัง Silk Roadถูกปิดลงและผู้บริหารถูกควบคุ มตัวโดย FBI - กระทรวงการคลังของเยอรมนี
ประกาศสถานะของ Bitcoin ว่าไม่ใช่เงินอิเลกทรอนิกส์ (e-money) และไม่ใช่เงินสกุลต่างประเทศ (foreign currency) แต่มีสถานะเป็นทรัพย์สินส่วนบุ คคล (private money) บุคคลทั่วไปสามารถถือครองและซื้ อขายแลกเปลี่ยนได้ โดยผู้ถือครอง Bitcoin ต้องแจ้งจำนวนที่ถือครองต่ อทางการ และหากมีรายได้จากการค้า Bitcoinจะต้องนำมาคำนวณรวมเพื่อประเมิ นภาษี - Financial Services Agency (FSA) ของญี่ปุ่น เปิดเผยว่าญี่ปุ่นไม่ถือว่า Bitcoin เป็นสกุลเงิน แต่เป็นสินค้าชนิดหนึ่งคล้
ายทองคำ และกำลังพิจารณาว่าจะห้ามไม่ให้ สถาบันการเงินเข้าไปยุ่งเกี่ ยวกับธุรกิจเงินตราเสมือนเหมื อนกับรัฐบาลจีน ส่วนรัฐบาลญี่ปุ่นมีแผนที่จะเก็ บภาษีบนธุรกรรมที่เกี่ยวข้องกั บการซื้อขาย Bitcoin - กรมสรรพากรของสหรัฐ (Internal Revenue Service หรือ ออกแถลงการณ์คล้ายกั
บกระทรวงการคลังของเยอรมนี และรัฐบาลญี่ปุ่น คือตีความว่า Bitcoin เป็นทรัพย์สิน และบุคคลทั่วไปที่ซื้อขาย Bitcoin แล้วได้กำไรจะต้องนำกำไรนั้ นมาคำนวณรวมเพื่อประเมินภาษี - European Banking Authority (EBA) ซึ่งเป็นหน่วยงานกำกับดู
แลการธนาคารของสหภาพยุโรป ได้ออกรายงาน "Warning to consumers on virtual currencies"[3][3] เพื่อเตือนเกี่ยวกับเงินเสมื อนว่ายังไม่มีกฎระเบียบคุ้ มครองแก่ผู้บริโภคหากมีความเสี ยหายเกิดขึ้น โดยให้ความเห็นว่าผู้ถือเงิ นเสมือนยังมีความเสี่ ยงจากการโจรกรรมข้อมูล และความเสี่ยงที่ผู้ประกอบธุรกิ จเลิกกิจการ - หน่วยงาน Monetary Authority of Singapore (MAS) ของสิงคโปร์ออกมาประกาศว่
าจะออกกฎควบคุมการซื้อขายBitcoin เพื่อไม่ให้เป็นเครื่องมื อในการฟอกเงินหรือก่อการร้าย - ผู้เชี่ยวชาญขององค์กรความร่
วมมือและพัฒนาทางเศรษฐกิจ ออกรายงาน “The Bitcoin Question: Currency versus Trust-less Transfer Technology”[4][4]ให้ความเห็นว่าเพื่อเสถี ยรภาพของระบบโดยรวม สกุลเงินเสมือนหรือCrypto currency นั้นไม่ควรถูกนำมาใช้ ในการชำระราคาระหว่างสถาบั นการเงิน และเว็บไซต์ที่ทำหน้าที่เป็น Exchangeซึ่งมีสถานะเป็นผู้ดูแลเงิ นและทรัพย์สินของผู้บริโภค ควรได้รับการกำกับดูแลให้เท่ าเทียมกับสถาบันการเงินประเภทอื ่น เช่น ควรกำหนดให้มีการรายงานงบการเงิ น และให้มีทุนที่เพียงพอเพื่ อรองรับความเสียหาย ไม่ว่าที่จะเกิดขึ้นจากความผิ ดพลาดทางเทคโนโลยี การจารกรรม หรือการทุจริต - ธนาคารแห่
งประเทศไทยออกจดหมายเพื่อเตื อนว่า Bitcoin เป็นหน่วยเงินอิเล็กทรอนิกส์ ไม่ถือเป็นเงินที่ใช้ชำระหนี้ ได้ตามกฎหมายไทย และไม่มีมูลค่าในตัวเอง มูลค่าของหน่วยข้อมูลดังกล่ าวจะแปรผันไปตามความต้ องการของกลุ่มคนที่ซื้อขาย และจะกลายเป็นสิ่งที่ไม่มีค่ าได้เมื่อไม่มีผู้ใดต้องการแล้ว [5][5] อย่างไรก็ตาม ยังมีผู้สนใจเข้ามาทำธุรกิจที่
เกี่ยวข้องกับ Bitcoin และผู้ใช้งานยังคงเพิ่มขึ้นอย่ างต่อเนื่อง จากข้อมูลของ coindesk.com ในปี 2014 มี Venture capital สนใจเข้ามาร่วมลงทุนในบริษัทเกิ ดใหม่ (Start-up) ที่ทำธุรกิจเกี่ยวกับ Bitcoin ด้วยมูลค่ารวมกว่า 64 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ อีกทั้งยังมีการติดตั้งเครื่อง ATMสำหรับ Bitcoin แล้วในหลายประเทศ และมีการจัดตั้งกองทุนที่ลงทุ นใน Bitcoin เช่น Winklevoss Bitcoin ซึ่งกำลังจะจดทะเบียนเป็น ETF เข้าไปซื้อขายในตลาด NASDAQ เว็บไซต์หลายแห่งเช่น Overstock และ Zynga ยอมรับการชำระสินค้าเป็น Bitcoinนอกจากนี้ยังมีกิจการหลายแห่ง เช่น Ebay Expedia และ Dish Network ที่มีแผนที่จะยอมรับให้ นำระบบเงินดิจิตอลมาใช้จ่ ายชำระค่าสินค้าในอนาคต ในด้านจำนวนผู้ใช้ได้เพิ่มขึ้ นอย่างรวดเร็วเช่นกัน จากข้อมูลของ blockchain.com มีผู้ลงทะเบียนเปิดบัญชีซื้อขาย Bitcoin ซึ่งเรียกว่า “Wallet” แล้วราว 1.8 ล้านบัญชี (รูปที่ 1) การเติบโตของตลาด Bitcoin ส่วนสำคัญมาจากความนิ
ยมในประเทศจีนBitcoin มีการซื้อขายมาตั้งแต่ปี 2009 แต่เริ่มเป็นที่รู้จักและได้รั บความนิยมในปลายปี 2013ทำให้ปริมาณการซื้อขายสูงขึ้ นอย่างมีนัยสำคัญ(รูปที่ 2) จากข้อมูลของ Federal Reserve Bank of St. Louis[1][1]ปัจจุบันมีการทำธุรกรรม Bitcoin ประมาณ 40 รายการต่อนาที แต่ละรายการมีขนาดเฉลี่ย 2,000 ดอลลาร์สหรัฐฯ คิดเป็นมูลค่าการซื้อขายต่อวั นราว 115 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อวัน และจากข้อมูลของ bitcoincharts.com ตลาด Bitcoin ที่มีสัดส่วนสูงที่สุดมีการซื้ อขายเป็นสุกลเงินหยวนของจีน (CNY) รองลงมาเป็นดอลลาร์สหรัฐฯ (USD)(รูปที่ 3) และ Exchange รายใหญ่ที่สุดคือ Okcoin ซึ่งเป็นเว็บไซต์ของจีน (รูปที่ 4) สาเหตุที่ Bitcoin ได้รับความนิยมอย่างมากในจีน รายงานของ Bloomberg[2][2]ให้ความเห็นว่าเป็นเพราะชนชั้ นกลางในประเทศจีนซึ่งขยายตัวอย่ างรวดเร็วต้องการทางเลือกลงทุ นที่ให้ผลตอบแทนที่ดี และสามารถหลีกเลี่ ยงการตรวจสอบจากทางการได้ ทั้งนี้ราคา Bitcoin ขึ้นไปถึงระดับสูงสุดที่ราว 1,100 ดอลลาร์ต่อหน่วยในเดือนธั นวาคมปีก่อน (รูปที่ 5) ล่าสุดถึงสิ้นเดือนมิถุนายน ราคา Bitcoin ร่วงลงมาอยู่ที่ราว 620 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ และมูลค่าการซื้อขายเริ่ มลดลงตามลำดับ ปัจจัยสำคัญที่ทำให้ราคาร่วงลง คือการที่รัฐบาลจีนออกคำสั่งห้ ามไม่ให้สถาบันการเงินจีนเข้ าไปยุ่งเกี่ยวกับธุรกิจเงิ นตราเสมือน โดยห้ามไม่ให้ธนาคารรับเปิดบั ญชีเงินฝากกับเว็บไซต์ที่รั บฝากหรือซื้อขายเงินเสมือน (Cyber exchange) ผู้กำกับดูแลของหลายประเทศไม่
ยอมรับ Bitcoin เป็นสุกลเงิน และจะใช้การเก็บภาษีเป็นวิธี การควบคุมการขยายตัวของตลาดเงิ นเสมือนนอกจากรัฐบาลของประเทศจีนแล้ว หน่วยงานกำกับดู แลของหลายประเทศได้ออกมาแสดงจุ ดยืนต่อการซื้อขายเงินเสมือน เช่น Bitcoin โดยหลายประเทศไม่ได้คัดค้านหรื อห้ามการซื้อขาย Bitcoin และมองว่า Bitcoin เป็นสินค้าประเภทหนึ่ง แต่ส่วนใหญ่ออกมายืนยันว่า Bitcoin ไม่สามารถใช้แทนระบบการชำระเงิ นแบบปกติได้ อนาคตของ Bitcoin จะเป็นอย่างไร อยู่ที่ว่าผู้ใช้งานจะปลอดภัยดั
งที่กล่าวอ้างจริงหรือไม่ ที่ผ่านมา ผู้เล่นที่เชื่อใน Bitcoin ให้เหตุผลว่า Bitcoin นั้นดีกว่าระบบการแลกเปลี่ยนเงิ นตราในรูปแบบดั้งเดิม เนื่องจากเป็นการจ่ายเงิ นชำระราคาผ่านระบบออนไลน์ที่มี ต้นทุนต่ำกว่าการโอนเงินผ่ านธนาคาร และจะไม่ถูกแทรกแซงโดยรัฐบาลหรื อธนาคารกลาง ปริมาณ Bitcoin ที่เกิดขึ้นใหม่จะถูกจำกัดด้ วยการเข้ารหัสทางคณิตศาสตร์ที่ ยากขึ้นตามลำดับ ปริมาณของ Bitcoin ที่เกิดขึ้นใหม่จึงน้อยลง และทำให้มูลค่า Bitcoin จะไม่ลดลงเหมือนกับเงินสกุลจริง (ดังเช่นเงินดอลลาร์สหรัฐฯที่ด้ อยค่าลงเนื่องจากมาตรการ QE) นอกจากนี้ การทำธุรกรรมทุกรายการจะถู กตรวจสอบและบันทึกไว้โดยคอมพิ วเตอร์ที่อยู่ในระบบเครือข่ ายของกลุ่มผู้ใช้อินเทอร์เน็ตร่ วมกัน จึงมีความน่าเชื่อถือระดับหนึ่ งเพราะมีการช่วยตรวจสอบซึ่งกั นและกัน อย่างไรก็ตาม การที่เว็บไซต์ผู้รับฝาก Bitcoin เช่น Mt.Gox ปิดกิจการและสร้างความเสี ยหายให้กับลูกค้า Mt.Gox เป็นเหตุการณ์ที่ชี้ว่าการซื้ อขายหรือถือเงิน Bitcoin ยังมีความเสี่ยงสูง และอาจไม่ปลอดภัยดังที่ผู้เล่น Bitcoin หวังไว้ ในด้านการเป็นทางเลือกสำหรั
บลงทุน หลายฝ่ายเตือนว่า Bitcoin อาจเป็นเพียงฟองสบู่อีกลูกหนึ่งการที่ Bitcoin มีราคาสูงขึ้นอย่างรวดเร็วและมี ผู้สนใจเข้าร่วมจำนวนมากขึ้น นำมาสู่คำถามที่น่าสนใจว่า Bitcoin จะเป็นฟองสบู่หรือไม่ ความเห็นจาก ผู้เชี่ยวชาญของ Federal Reserve Bank of St. Louis มองว่าสินทรัพย์ที่เข้าข่ายเป็ นฟองสบู่ คือสินทรัพย์ที่มีราคา (Price) มากกว่ามูลค่าของตัวมันเอง (Intrinsic value) ด้วยคำจำกัดความนี้ อาจกล่าวได้ว่าBitcoin เป็นฟองสบู่ เพราะว่า Bitcoin ไม่มีมูลค่าในตัวเอง หรือ Intrinsic value มีค่าเท่ากับศูนย์ แต่ความเห็นแย้งคือ สินทรัพย์ประเภทอื่นเช่นทองคำก็ น่าจะจัดเป็นฟองสบู่ด้วยเช่นกัน เพราะทองคำมีราคาสูงกว่ามูลค่ าในตัวเอง คำถามที่น่าคิดถัดมาคือ แล้วฟองสบู่ของ Bitcoin ต่างจากฟองสบู่ของทองคำหรือไม่ อย่างไร ในรายงานของฉบับดังกล่าว แนะนำว่าให้วิเคราะห์ไปที่อุ
ปสงค์และอุปทานของสินทรัพย์ซึ่ งเป็นปัจจัยกำหนดเสถี ยรภาพของราคา จริงอยู่ว่า Bitcoin และทองคำมีลักษณะคล้ายกันตรงที่ มีอุปทานอย่างจำกัด แต่ในด้านอุปสงค์ ทองคำนั้นได้รับการพิสูจน์มาแล้ วกว่าร้อยปีว่ามีความต้องการที่ แท้จริง อย่างน้อยก็จากการใช้งานในอุ ตสาหกรรม ใช้เป็นเครื่องประดับ และความต้องการจากธนาคารกลาง แต่สำหรับ Bitcoin ยังมีข้อสงสัยว่าความต้องการใน Bitcoin จะเป็นความต้องการที่ขยายตัวอย่ างยั่งยืนหรือไม่ ถ้าคำตอบคือไม่ ย่อมหมายความว่า Bitcoin คือฟองสบู่ที่ไม่ยั่งยืน และราคาของ Bitcoin ควรกลับไปหามูลค่าที่แท้จริ งของตนเองในที่สุด อีไอซีมองว่า Bitcoin ยังไม่ใช่ระบบที่จะมาใช้แทนเงิ
นในวงกว้างได้การล้มละลายของ Mt. Gox น่าจะทำให้ผู้เล่นในตลาด Bitcoin ตระหนักว่า การใช้งาน Bitcoin ไม่ว่าจะเพื่อเก็งกำไรหรื อนำมาใช้แทนเงินตรายังมีความเสี ่ยงสูงมาก นอกจากนี้ยังมีหน่วยงานกำกับดู แลของหลายประเทศที่ออกมาเตือนผู ้ซื้อผู้ขาย Bitcoin อย่างต่อเนื่อง แม้ว่าหน่วยงานในบางประเทศจะไม่ ได้ห้ามการซื้อขาย Bitcoin แต่หากรัฐบาลประเทศต่างๆ เริ่มเก็บภาษีบนธุรกรรมซื้ อขายเงินเสมือนดังที่ประกาศไว้ ย่อมหมายความว่าการซื้อขาย Bitcoin จะมีต้นทุนสูงขึ้นทันที และจะเป็นการควบคุมการเติ บโตของตลาด Bitcoinไปในตัว โดยสรุป อีไอซีมองว่า Bitcoin เป็นระบบการสร้างและถ่ ายโอนความมั่งคั่งที่ได้ผ่ านการคิดค้นขึ้นมาอย่างน่าสนใจ แต่ขณะนี้ยังไม่ใช่ระบบที่สมบู รณ์ที่จะมาใช้แทนการชำระเงิ นในวงกว้างได้ ในด้านการซื้อเพื่อลงทุน Bitcoin อาจเข้าข่ายเป็นฟองสบู่เนื่ องจากไม่สามารถพิสูจน์ได้ว่ามี มูลค่าในตัวเองและมีความต้ องการที่แท้จริง อย่างไรก็ตาม ตลาดซื้อขาย Bitcoin น่าจะยังคงมีต่อไปเนื่องจากยั งมีผู้ที่เชื่อในระบบ Bitcoin อยู่อีกมาก แต่การขยายตัวจะไม่ได้เพิ่มขึ้ นรวดเร็วเหมือนกับช่วงปีที่ผ่ านมา Implication
ผู้สนใจที่ต้องการเข้าซื้
อขายหรือใช้งาน Bitcoin ควรศึกษาหาข้อมูลให้รอบด้านเหตุการณ์ที่สร้างความเสี ยหายแก่ผู้ใช้Bitcoin เริ่มปรากฏออกมามากขึ้น สำหรับในประเทศไทยยังไม่มี กฎหมายที่รองรับและให้ความคุ้ มครองผู้บริโภคในธุรกรรมเงิ นเสมือน อีไอซีจึงแนะนำว่าผู้ที่ต้ องการเข้าไปซื้อขายหรือใช้ งานเงินเสมือนเช่น Bitcoin ควรศึกษาหาข้อมูลให้รอบด้านเพื่ อให้เข้าใจถึงความเสียหายที่ อาจเกิดขึ้นได้
สื่อสารองค์กร ธนาคารไทยพาณิชย์จำกัด (มหาชน)
ดวงพร หุตะเสวี (แก้ว) โทร. 02-544-4503 , 081-6377367 Email: dongprnh@scb.co.th
กุณฑลี โพธิ์แก้ว (ผึ้ง) โทร. 02-544-4501 , 086-1308560 Email: koontalee.pokaew@scb.co.th
พิชญ์มน เกตุปมา (ปูเป้) โทร. 02-544-1902 Email: pichamon.ketupama@scb.co.th
