มิติที่ 1

ความอยู่ดีมีสุขของคนไทย

และสังคมไทย

มีพัฒนาการที่ดีขึ้น เนื่องจากประเทศไทยสามารถปรับตัวต่อสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ได้ดีขึ้น ซึ่งเป็นใปในทิศทางเดียวกับความอยู่ดีมีสุขของนานาชาติที่เพิ่มขึ้นทั่วโลก โดยในปี 2566 ประเทศไทยได้รับการจัดอันดับประเทศที่มีความสุขอยู่ในอันดับที่ 60 ดีขึ้นจากอันดับที่ 61 ในปี 2565

มิติที่ 2

ขีดความสามารถในการ

แข่งขัน การพัฒนาเศรษฐกิจและการกระจายรายได้

ของประเทศไทย

มีการพัฒนาที่ดีขึ้น โดย (1) อันดับขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศไทย โดยในปี 2566 อยู่ในอันดับที่ 30 ดีขึ้นจากอันดับที่ 33 (2) การพัฒนาเศรษฐกิจสะท้อนจากอัตราการเติบโตของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ ในปี 2565 มีมูลค่ารวม 17,370.2 พันล้านบาท หรือเพิ่มขึ้นร้อยละ 2.6 จากปี 2564และ (3) การกระจายรายได้สะท้อนจากรายได้ประชาชาติต่อหัว เท่ากับ 223,715 บาท/คน/ปี เพิ่มขึ้นร้อยละ 1.5 จากปี 2565

มิติที่ 3

การพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพทรัพยากรมนุษย์

มีแนวโน้มดีขึ้น โดยสะท้อนจากดัชนีความก้าวหน้าของคน ปี 2565 มีระดับการพัฒนาคนเท่ากับ 0.6445 คะแนน ปรับตัวเพิ่มขึ้นจาก 0.6376 คะแนนคิดเป็นการเพิ่มขึ้นร้อยละ 1.07 ในปี 2564

มิติที่ 4

ความเท่าเทียมและความเสมอภาคของสังคม

ภาพรวมปรับตัวดีขึ้น โดยสะท้อนจากดัชนีความก้าวหน้าทางสังคมในปี 2566 ประเทศไทยจัดอยู่ในอันดับที่ 58 จาก 170 ประเทศทั่วโลก ดีขึ้นจากอันดับ 71 จาก 169 ประเทศทั่วโลกจากปี 2565

มิติที่ 5

ความหลากหลายทางชีวภาพคุณภาพสิ่งแวดล้อมและความยั่งยืนของทรัพยากรธรรมชาติ

ภาพรวมปรับตัวลดลง เนื่องจากการบรรลุเป้าหมายในมิติที่ 14 (ระบบนิเวศทางทะเล) และมิติที่ 15 (ระบบนิเวศบก) ตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนแห่งสหประชาชาติของประเทศไทย มีสถานะอยู่ในระดับวิกฤติ ประกอบกับดัชนีชี้วัดสถานการณ์สีเขียวแห่งอนาคต ปี 2566 ประเทศไทยจัดอยู่ในอันดับที่ 55 จาก 76 ประเทศ ลดลงจากอันดับที่ 48 ในปี 2565

มิติที่ 6

ประสิทธิภาพการบริหารจัดการและการเข้าถึงการให้บริการของภาครัฐ

ภาพรวมปรับตัวดีขึ้น โดยอันดับประสิทธิภาพของภาครัฐของประเทศไทยปี 2566 อยู่ในอันดับที่ 24 ดีขึ้น 7 อันดับ จากปี 2565 อย่างไรก็ตามอันดับเสรีภาพทางเศรษฐกิจของประเทศไทย ปี 2566 อยู่ในอันดับที่ 80 ลดลง 10 อันดับ จากปี 2565 ซึ่งเป็นผลกระทบจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 การขาดดุลงบประมาณภาครัฐและหนี้สาธารณะเพิ่มสูงขึ้นจากการดำเนินมาตรการเยียวยาประชาชนและฟื้นฟูเศรษฐกิจและสังคม

ด้านความมั่นคง

มีการพัฒนาในทิศทางที่ดีขึ้น โดยสถานการณ์ความมั่นคงภายในประเทศปรับตัวดีขึ้นจากระบบการเมืองที่เปลี่ยนแปลงไปในทิศทางที่ดีและระดับความมั่นคงปลอดภัยทางสังคมและระดับของกำลังทหารดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง รวมทั้งสถานการณ์สันติภาพในประเทศไทยเพิ่มขึ้นมากที่สุดในภูมิภาคแปซิฟิก สอดคล้องกับความสุขของประชากรไทยที่อยู่ดีมีความสุขเพิ่มขึ้นจากดัชนีชี้วัดความสุขโลกในปี 2566

ด้านการสร้างความสามารถในการแข่งขัน

ปรับตัวดีขึ้น ซึ่งสามารถสะท้อนได้จากรายได้ประชาชาติที่มีมูลค่า 16,878,222 ล้านบาท ขยายตัวจาก 15,626,316 ล้านบาท หรือขยายตัวร้อยละ 8 จากปี 2565 และผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (GDP) ปี 2566 ขยายตัวร้อยละ 2.5 จากปี 2565 ที่มีมูลค่า 17,370.2 พันล้านบาท (ข้อมูล ณ วันที่ 20 พฤศจิกายน 2566)

ด้านการพัฒนาและเสริมศักยภาพทรัพยากรมนุษย์

ภาพรวมค่อนข้างคงที่ เป็นผลมาจากการพัฒนาของปัจจัยในด้านต่างๆ ที่มีทั้งการปรับตัวดีขึ้นและปรับตัวลดลง เช่น

- สถานการณ์คุณธรรมของคนในสังคมไทยในแต่ละช่วงวัย ปี 2566 ปรับตัวดีขึ้น

- การประเมินผลทางการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O - NET) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ปี 2565 ปรับตัวดีขึ้น

- การประเมินสมรรถนะนักเรียนมาตรฐานสากล (PISA) ปี 2565 นักเรียนไทยมีคะแนนเฉลี่ยทุกวิชาลดลง

- อัตราการตายด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังของ 4 โรคหลัก (โรคมะเร็ง โรคหัวใจ หลอดเลือด โรคเบาหวาน และโรคทางเดินหายใจเรื้อรัง) มีการปรับตัวดีขึ้นเล็กน้อย

- สภาวะโรคซึมเศร้ามีจำนวนผู้ป่วยเพิ่มขึ้นและอัตราการฆ่าตัวตายคงที่

ด้านการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม

ความเหลื่อมล้ำของประเทศไทยดีขึ้น ซึ่งมีความก้าวหน้าในการลดสัดส่วนความยากจน โดยสามารถลดช่องว่างด้านรายจ่ายเพื่อการอุปโภคบริโภคระหว่างกลุ่มประชากรที่ยากจนที่สุดและกลุ่มประชากรที่รวยที่สุด

ด้านการสร้างการเติบโตบนคุณภาพชีวิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

มีการดำเนินการเพื่ออนุรักษ์ ฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ลดลง สะท้อนจากพื้นที่ป่าธรรมชาติของไทย ปี 2565 มี 102.14 ล้านไร่ ลดลงร้อยละ 0.068 จากปี 2564 รวมทั้งคุณภาพของน้ำที่มีแนวโน้มลดลง

ด้านการปรับสมดุลและการพัฒนาระบบการบริหารจัดการภาครัฐ

ในภาพรวมปรับตัวดีขึ้นโดยส่วนใหญ่สะท้อนจาก (1) ภาครัฐมีวัฒนธรรมการทำงานที่มุ่งผลสัมฤทธิ์และผลประโยชน์ส่วนรวม (2) ภาครัฐมีขนาดที่เล็กลงพร้อมปรับตัวให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลง และ (3) ภาครัฐมีความโปร่งใสปลอดการทุจริตและประพฤติมิชอบ

แผนแม่บทระดับประเด็น 

(Y2)

(37 เป้าหมาย)

ระดับ

แผนแม่บทย่อย 

(Y1)

(140 เป้าหมาย)

การวางแผน

(Plan)

- หน่วยงานของรัฐบางแห่งยังขาดความเข้าใจในหลักการ วัตถุประสงค์และความสำคัญของยุทธศาสตร์ชาติและแผนระดับที่ 2 ซึ่งเป็นแผนระดับชาติที่ให้ทุกหน่วยงานใช้เป็นเป้าหมายในการดำเนินการร่วมกัน

- กระบวนการจัดสรรงบประมาณอาจยังไม่สะท้อนการพุ่งเป้าการบรรลุเป้าหมายของแผนระดับที่ 2 และยุทธศาสตร์ชาติ

- สร้างความตระหนักรู้ให้กับบุคลากรทุกระดับของหน่วยงานของรัฐ เพื่อให้เห็นความสำคัญของยุทธศาสตร์ชาติ แผนระดับที่ 2 และนโยบายรัฐบาล ยึดเป้าหมายของแผนระดับชาติเป็นหลักในการทำงานร่วมกันอย่างบูรณาการ โดยให้ทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ชาติ

- บูรณาการและพัฒนากระบวนการงบประมาณเพื่อให้การจัดสรรงบประมาณมีความสอดคล้องกับสถานการณ์พัฒนาประเทศ พุ่งเป้าการบรรลุเป้าหมายของนโยบายรัฐบาล แผนระดับที่ 2 และยุทธศาสตร์ชาติ โดยให้ความสำคัญในการจัดสรรงบประมาณเพื่อปิดช่องว่างและตอบโจทย์การพัฒนาประเทศ

การปฏิบัติ

(Do)

- การดำเนินการของหน่วยงานต่างๆ บางส่วนยังคงต่างคนต่างทำ อาจขาดการบูรณาการในการทำงานร่วมกันโดยคำนึงถึงภารกิจของตนเองเป็นหลักทำให้โครงการ/การดำเนินงานระหว่างหน่วยงานโดยส่วนใหญ่

มีความซ้ำซ้อน ขาดความเชื่อมโยงส่งผลให้เกิดช่องว่างการพัฒนาและไม่สามารถนำไปต่อยอดให้เกิดผลลัพธ์ตามเป้าหมายของแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติได้

- หน่วยงานของรัฐต้องสร้างการมีส่วนร่วมของประชาชนและภาคีการพัฒนาอื่นๆ ในการขับเคลื่อนการพัฒนาในระดับพื้นพื้นที่โดยอาจประยุกต์ใช้การดำเนินงานในลักษณะของการพัฒนาศักยภาพของหมู่บ้านและชุมชน (SML) เพื่อส่งเสริมให้เกิดการพัฒนาตามบริบทและความต้องการในพื้นที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การติดตามตรวจสอบและประเมินผล (Check)

- หน่วยงานบางส่วนยังไม่มีการนำเข้าข้อมูลแผนระดับที่ 3 และข้อมูลโครงการ/การดำเนินงานในระบบ

eMENSCR ส่งผลให้ข้อมูลเพื่อใช้ในการติดตาม ตรวจสอบ ประเมินผลการดำเนินงานตามยุทธศาสตร์ชาติยังไม่มีความครอบคลุมและครบถ้วนทุกการดำเนินงานของรัฐ

- ทุกหน่วยงานของรัฐต้องให้ความสำคัญในการนำเข้าทุกข้อมูลของแผนระดับที่ 3 โครงการ/การดำเนินงานในระบบ eMENSCR ให้ครบถ้วน พร้อมทั้งการรายงานผลสัมฤทธิ์ของแผนระดับที่ 3 และผลการดำเนินโครงการ/การดำเนินงานตามกรอบระยะเวลาที่กำหนดอย่างเคร่งครัด เพื่อให้หน่วยงานและภาคี การพัฒนาที่เกี่ยวข้องมีข้อมูลที่ครอบคลุมทุกการดำเนินงานตามยุทธศาสตร์ชาติของหน่วยงานของรัฐไปใช้ประกอบการวิเคราะห์การดำเนินงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้องได้ต่อไป

- การกำหนดตัวชี้วัดเพื่อประเมินประสิทธิภาพในการปฏิบัติราชการของหน่วยงานของรัฐ ยังไม่สะท้อนผลลัพธ์ จากการดำเนินงานของหน่วยงานที่ส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมายของแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติที่เกี่ยวข้องเท่าที่ควร

- สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการต้องพิจารณากำหนดตัวชี้วัดของหน่วยงานของรัฐที่สามารถสะท้อนการถ่ายระดับเป้าหมายของยุทธศาสตร์ชาติ และแผนระดับที่ 2 รวมถึงนโยบายรัฐบาล โดยไม่ได้เป็นการนำตัวชี้วัดของยุทธศาสตร์ชาติ แผนระดับที่ 2 รวมถึงนโยบายรัฐบาลไปเป็นตัวชี้วัดของหน่วยงานโดยตรง

การปรับปรุงการดำเนินงาน (Act)

- หน่วยงานของรัฐอาจยังไม่ได้นำผลการติดตาม ตรวจสอบ และประเมินผลเช่น รายงานสรุปผลการดำเนินการตามยุทธศาสตร์ชาติ รายงานผลสัมฤทธิ์

ของแผนระดับที่ 3 ไปใช้ประกอบการปรับปรุงการดำเนินงานที่เกี่ยวข้องในทุกขั้นตอน ทำให้ในกระบวนการจัดสรรงบประมาณอาจยังไม่สอดคล้อง

กับช่องว่างในการพัฒนาประเทศและส่งผลให้การบรรลุเป้าหมายของแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติในห้วงที่ 2 (2566-2567) ยังคงมีความเสี่ยงในการไม่บรรลุเป้าหมายตามที่กำหนดไว้

- สำนักงบประมาณต้องให้ความสำคัญกับกระบวนการจัดสรรงบประมาณที่ต้องสอดคล้องและปิดช่องว่างการพัฒนาประเทศ ซึ่งจะต้องเป็นการดำเนินการที่มีความเชื่อมโยงและบูรณาการร่วมกันระหว่างหน่วยงานรัฐในการมุ่งเป้าหมายและผลสัมฤทธิ์ในการพัฒนาประเทศ

- หน่วยงานของรัฐนำหลักการบริหารงานคุณภาพ (PDCA) ไปประยุกต์ใช้ในระดับหน่วยงาน โดยจะต้องประยุกต์ใช้ข้อมูลจากรายงานผลการดำเนินการต่างๆ ที่ได้มีการจัดทำและเผยแพร่ ไปประกอบการปรับปรุงการดำเนินการ ตั้งแต่การพุ่งเป้า เพื่อแปลงเป้าหมายของแผนระดับชาติและนโยบายรัฐบาลไปสู่การปฏิบัติผ่านแผนระดับที่ 3 พร้อมทั้งติดตาม ตรวจสอบ ประเมินผลการดำเนินการตามแผนให้สามารถบรรลุเป้าหมายของโครงการและแผนระดับที่ 3 ส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมายของแผนระดับชาติและนโยบายรัฐบาลได้อย่างเป็นรูปธรรม เพื่อให้การดำเนินการปรับปรุงการดำเนินการเป็นไปอย่างครบวงจร